Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu

Elmə ayrılan xərclər: dünyanın on aparıcı ölkəsi


Statistik Tədqiqatlar və İqtisadiyyat İnstitutut tədqiqat və elmin inkişafına ayrılan vəsait  baxımından ölkələrin reytinq cədvəlini  tərtib etmişdir. Aşağıda elmə ən çox sərmayə qoyan 10 ölkə haqqında məlumatı təqdim edirik.

  1. ABŞ: 511,1 mlrd $.

Ümumi daxili məhsulda (ÜDM) elmə çəkilən xərclərin nisbətinə görə ABŞ 2,74%-lə 11-ci yeri tutur. ABŞ-ın bir tədqiqatçısı üzrə tədqiqat və inkişaf xərclərinin həcminə görə  359,9 min $-la 2-ci yerdədir

  1. Çin: 451,2 mlrd $

Ümumi daxili məhsulda (ÜDM) elmə çəkilən xərclərin nisbətinə görə Çin 2,12%-lə 15-ci yeri tutur. Çin bir tədqiqatçıya düşən tədqiqat və inkişaf xərclərinin həcminə görə 266,6 min$.-la  8-ci yerdədir .

  1. Yaponiya: 168,6 mlrd $

2016-cı ildə tədqiqatçıların sayı (tam məşğulluq ekvivalentində) 665,6 min nəfər təşkil etmişdir. Yaponiya elm sahəsində dünyanın lider dövlətlərindən biridir. Ölkə yüksək texnologiya və avtomobil sənayesi, enerjiyə qənaət və Robotics, tibbi və kosmik tədqiqatlar, o cümlədən müxtəlif sahələrdə sabit yüksək mövqelərə malikdir.

  1. Almaniya: 118,5 mlrd $

Elmi tədqiqatlar sahəsində əsas təşkilatlar Alman Tədqiqat cəmiyyəti,  Maks Plank cəmiyyəti (21 institutu), Fraunhofer cəmiyyəti  (19 institut və filial) və s. həm federal, həm də  əyalət büdcələrindən maliyyə vəsaitləri alırlar. Lakin digər Qərbi Avropa ölkələrində olduğu kimi, Almaniyada da elmi tədqiqatlar üçün əsas maliyyə mənbəyi özəl biznesdir.

  1. Koreya respublikası: 79,4 mlrd $

Ümumi daxili məhsulda (ÜDM) elmə çəkilən xərclərin nisbətinə görə Koreya Respublikası – 4,24%-lə 2-ci yeri tutur.  Elektronikada Koreya iqtisadiyyatının flaqmanı qlobal İT-liderə çevrilmiş Samsung xidmət edir. Bütün bunlar Koreya nailiyyətlərinin yalnız bir hissəsidir, dünyanın beşinci avtomobil istehsalçısı Hyundai-Kia,  böyük LG biznesi, güclü silah istehsalı və hərbi texnikasi var.

  1. Fransa: 62,2 mlrd $

Fransanın elmi siyasəti Fransanın Milli Təhsil, ali təhsil və Tədqiqatlar Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. O, Milli Tədqiqatlar və innovasiya siyasətini işləyib hazırlayır və həyata keçirir. Milli tədqiqat agentliyi (ANR) Milli rəhbər prinsiplərin elmdə ötürülməsi və yayılması ilə məşğul olur. Agentlik Fransada elmi tədqiqatların maliyyələşdirilməsi üzrə təşkilatlardan biridir, 2019-ci ilin büdcəsi 535 mln avro təşkil edib.

  1. Hindistan: 50,1 milrd$

Bu gün dunyada Hindistan ölkənin atom energetikasının, müdafiə işlərinin və nüvə proqramının inkişafında lider mövqe tutur.  Hindistanda 504 universitet fəaliyyət göstərir ki, onlardan 185-i  texniki fənlər üzrə mühəndislərin hazırlanmasını həyata keçirir.

  1. Böyük Britaniya: 47,2 mlrd $

Böyük Britaniyada ən çox diqqət ənənəvi olaraq təbii və texniki elmlərə ayrılır.  Böyük Britaniyada bir çox mühüm ixtiralar və kəşflər həyata keçirilmişdir: buxar lokomotivi, müasir velosiped, çoxpilləli reaktiv buxar turbin, elektromaqnit, stereoz, daxili yanma mühərriki, fotoqrafiya, antibiotiklər, ekstrakorporal gübrələmə, HTML, HTTP və s. Təsadüfi deyil ki, indiyədək 70-dən çox britaniyalı alim Nobel mükafatına layiq görülüb.

  1. Braziliya: 41,1 mlrd $

Braziliyada elm son onilliklərdə beynəlxalq arenada əhəmiyyətli nailiyyətlər əldə etmişdir. Elm və Texnologiya Braziliyada  Elm və Texnologiya nazirliyi tərəfindən idarə olunur. Bu nazirlik həmçinin Milli Kosmik Tədqiqatlar İnstitutu, Amazon araşdırmalarının Milli İnstitutu və Milli Texnologiya İnstitutu üzərində birbaşa nəzarəti həyata keçirir. Həmçinin nazirlik kompüter və avtomatik qurğuların idarə edilməsi sahələrinə də nəzarət edir.

  1. Rusiya: 39,9 mlrd $

Rusiya Elmi Tədqiqat və inkişaf xərclərinin həcminə görə dünyanın aparıcı ölkələrinin reytinqində 10-cu yerdədir: 2019-cı ildə bu ölkə elmi məqsədlərə $39,9 mlrd  xərcləyib. Lakin 10 min nəfərə düşən tədqiqatçı sayına görə Rusiya 34 –cü yerdədir.

© Mənbə: www.nangs.org