10/07/2023
Alimlər 190 ədəd kvazarın (ən parlaq kosmik obyektlərdən biri) şüalanmasındakı dəyişiklikləri müşahidə edərək aşkar ediblər ki, kainatın ilkin formalaşma mərhələsində zaman indikindən beş dəfə daha ləng axıb. Bu cür bəyanatı Sidney Universiteti verib. Albert Eynşteyn sayəsində məlumdur ki, zaman və fəza bir-biri ilə ayrılmaz dərəcədə əlaqəlidir. Bununla belə kainat daimi olaraq genişlənir və bu o deməkdir ki, Böyük partlayışdan sonrakı erkən kainatda 1 milyard il ərzində olmuş hadisələr günümüzdəki zaman axını ilə müqayisədə bizlərə daha ləng görünərdilər. Alimlər intensiv şüalanma mənbəyi olan 190 ədəd kvazarı 20 il ərzində müşahidə ediblər.
Həmin kvazarların şüalanmalarının Günəş sisteminə gəlib çatmaları üçün qətt edilən məsafənin uzunluğunu nəzərə alsaq, onlar bizlərə qədim dövrlərdə olmuş vəziyyətləri şəklində görünürlər. Belə ki, Yer kürəsinə gəlib çatmış şüalanma əslində 3-12 milyard il bundan öncə ifraz edilmişdi. Alimlər isə öz növbəsində kvazarların şüalanmalarındakı təhrifləri müşahidə ediblər. Şüalanmaların mənbələri elə şəkildə seçilib ki, onlar təqribi olaraq eyni anda dəyişikliyə məruz qalsınlar. Nəticədə alimlər kainatın mövcud olduğu müddət ərzində müxtəlif dövrlərdə zamanın nə dərəcədə ləng axdığını təyin edə biliblər. Məlumatda qeyd edilib ki, 3 milyard il bundan öncə zaman 1.2 dəfə, 12 milyard il bundan öncə isə 5 dəfə daha ləng axıb.
technote.az