Dünyanın hər yerindən olan astronomlar bu həftə Kaliforniyada Marsın elmi vəziyyətini qiymətləndirmək və Qırmızı planetin tədqiqində növbəti addımların hədəflərini müzakirə etmək üçün toplaşıblar.

Marsın tədqiqi üzrə 10-cu Beynəlxalq Konfransda alimlər aşağıdakı mühüm məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparırlar.

Birinci məsələ Mars üzrə Beynəlxalq Elm Donanmasının yaradılmasıdır. Hazırda Qırmızı planetdə doqquz kosmik gəmi işləyir, onlardan ikisi yerüstü rover, yeddisi orbital aparatdır. NASA-nın donanmasına “Perseverance” və “Curiosity” roverləri, MAVEN, “Mars Reconnaissance Orbiter” və “Mars Odyssey” orbital aparatları daxildir. ESA (Avropa Kosmik Agentliyi) “Mars Express” və “ExoMars Trace Gas Orbiter” gəmilərinin idarə edir. Həm Çin, həm də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində də Marsı orbitdən öyrənən kosmik gəmilər var.

İkinci müzakirə mövzusu Qırmızı planetdə sirli metan dalğasının kəşfidir. 2019-cu ilin iyununda NASA-nın “Curiosity” aparatı təəccüblü bir nəticə tapıb: missiya zamanı ölçülən ən böyük metan miqdarı aşkar olunub. Astronomlar bununla bağlı tədqiqatı davam etdirirlər.

Üçüncü məsələ ötən il Marsda izləri tapılan su axını və baş verən zəlzələdir. Astronomlardan ibarət qrup artıq Qırmızı planetdə seysmoloji tədqiqatları genişləndirir. Eyni zamanda, planetin dərin hissələrinin ilk görüntüləri də əldə olunub. NASA-nın “InSight” proqramı çərçivəsində burada səthin qatlarında ərimə də qeydə alınıb.

2022-ci ilin oktyabrında “Mars Reconnaissance Orbiter”in göyərtəsindəki kameralar kosmosdan daş ölçüsündə buz parçaları ilə əhatə olunmuş yeni krateri gördükdə, NASA-nın “InSight” sistemi zərbə zamanı Yerin silkələnməsini hiss edib. Astronomlar bunun Marsa heyrətamiz meteor təsirini də qeydə alıblar.

Kaliforniya müzakirələrində planetlərarası kəşfiyyatın ən uğurlu və davamlı işlərindən biri olan NASA-nın “Opportunity” rover missiyasının 15 il ərzində Marsın səthini tədqiq etdikdən və NASA-nın Qırmızı planetə qayıtması üçün zəmin yaratmağa kömək etdikdən sonra başa çatması da qeyd olunub. Bu tədqiqatların fonunda Yerdə olduğu kimi, Marsda da kütləvi toz fırtınaları kəşf olunub.

Nəhayət, NASA astronavtların istifadəsi üçün Marsda su buzunun xəritələrini tərtib edib. Bu kartoqrafiya məhsulu Qırmızı planetə ilk astronavtların hara enməsi barədə qərar verməyə kömək edə bilər. Bununla yanaşı, Marsın kütləvi interaktiv qlobusunu yaratmaq üçün istifadə edilən Mars kəşfiyyat orbitinin şəkilləri də təqdim edilib. Bu materiallarda Qırmızı planetdəki uçurumlar, zərbə kraterlərindən ibarət yeni mozaika var.

respublika-news.az