Əgər daha əvvəl Ay tutulmasına şahid olmusunuzsa, Ayın ətrafında yaranan haləni görmüsünüz. Buna bənzər bir struktur Günəşin və qara dəliklərin ətrafında da mövcuddur. Alimlər qara dəliklərin ətrafında yerləşən haləni görüntüləyə biliblər.Nəzəri olaraq alimlər bildirirdilər ki, qara dəliklərin də ətrafında bir halənin olması lazımdır. Günəş haləsi kimi qara dəliklərin halələrin də görmək olduqca çətindir. Lakin yeni bir araşdırma bu haləni aydın şəkildə göstərib. Aktiv qara dəliklərin ətrafında qaz və tozdan ibarət halqa şəklində bir quruluş olduğu düşünülürdü. Bu halqa sürətlə hərəkət edən hissəciklərdən ibarət disk rolunu oynayır. Qara dəliklərin qütb bölgələrindən atılan ionlaşmış qazlar isə demək olar ki, işıq sürətində yayılır. Bu araşdırma, aktiv qalaktik nüvə (AGN) modelləri üzərində aparılan tədqiqatları daha da inkişaf etdirməyə imkan yaradacaq. Bu modelə görə, diskin daxili hissəsi vakuum sıxlığına malik olmaqla yanaşı, həddindən artıq yüksək temperatura sahibdir.

Alimlər Günəşin haləsini müşahidə etmək üçün istifadə edilən bir metoddan bənzər şəkildə yararlanıblar. Onlar bir qara dəliklə Yer arasında Günəş tutulmasında olduğu kimi bir göy cisminin keçməsini gözləyiblər. Əslində bu vəziyyətdə qara dəliklərin halələri görünmür, lakin bu halələr son dərəcə yüksək enerjili X-şüaları yayırlar. Alimlər NASA-nın Imaging X-ray Polarimetry Explorer cihazından istifadə edərək həmin qara dəliklərlə bağlı məlumatları toplayıb, bu məlumatlar əsasında model qurublar.

technote.az